Op netwerkborrels of tijdens familiebijeenkomsten kom je soms in een moeilijke discussies terecht over maatschappelijke of politieke kwesties.
Volgens familie- en relatietherapeut Kiaundra Jackson is het simpel om van gespreksonderwerp te veranderen. Ze geeft drie tips.
Betrek bijvoorbeeld iemand anders erbij, zodat het gesprek een andere wending neemt. Of maak een bruggetje naar een ander onderwerp.
Daar sta je dan op een netwerkborrel omringd door interessante collega’s, mentors en LinkedIn-beroemdheden. Je hebt een fantastisch gesprek met een van hen. Misschien zie je wel langzaam je droombaan in zicht komen.
En dan trekt die persoon opeens de pin uit een gespreksgranaat: “Wat vind jij nou eigenlijk van die hele Zwarte Piet-discussie en Sylvana Simons?”
Je voelt al aan je water dat ieder antwoord problemen gaat opleveren bij je gesprekspartner. Hier heb je geen zin in. Hoe verander je het gespreksonderwerp zonder dat de ander het doorheeft en zich niet beledigd voelt?
De feestdagen komen langzaamaan in zicht en dat betekent ongetwijfeld weer veel moeilijke gesprekken over persoonlijke, maatschappelijke en politieke kwesties.
Niet alleen op netwerkborrels, maar ook aan keukentafels en in restaurants met die ene – na het derde wijntje net iets te racistische of seksistische – tante of opa die nog in de jaren vijftig leeft.
Al die feestlichtjes in bomen en etalages kunnen niet verbloemen dat we als samenleving de twee laatste maanden van het jaar ronddolen in een conversationeel mijnenveld.
De Amerikaanse familie- en relatietherapeut Kiaundra Jackson, auteur van het boek Staying Sane in an Insane World: A Prescription for Even Better Mental Health, heeft drie tips voor iedereen die weg wil blijven van ruzies of ongemakkelijke gespreksonderwerpen.
Hier komen ze:
1. 'Hee, zag jij dat ook?'
Je hoeft geen meester-illusionist à la Hans Klok te zijn om met afleiding een ongewenst gespreksonderwerp als sneeuw voor de zon te laten verdwijnen.
De ander onderbreken met een vraag als 'zag jij ook net een hond voorbij rennen?' of 'is dat Katja Schuurman?' is een snelle en makkelijke manier om de aandacht af te leiden volgens Jackson.
Het laat tegelijkertijd zien dat je bewust bent van wat er in de omgeving gebeurt zonder dat de ander het idee heeft dat jij geen aandacht hebt voor die persoon. Je betrekt je gesprekspartner er toch bij?
"Doe dit niet meteen nadat de ander is begonnen met praten", benadrukt Jackson. Bijvoorbeeld als iemand net in huilen uitbarst over zijn scheiding. Dan krijgt deze lifehack een slapstick-achtig karakter. "En dan wordt het alsnog een ongemakkelijke situatie."
[activecampaign form=20]
2. 'Kees, wat vind jij daar nou van?'
Iedereen heeft zo nu en dan een wingman nodig, een persoon die je ondersteunt of de kastanjes voor je uit het vuur haalt. Zo ook bij gesprekken die een kant opgaan die jou niet zint.
Door een vriend of collega erbij te roepen, kun je de druk van de ketel halen. Je staat immers niet alleen en de ander stuurt met nieuwe perspectieven het gesprek mogelijk een heel andere kant op.
Als het onderwerp te taboe is of je kent de collega die je aanhaalt niet goed genoeg, kan het volgens Jackson riskant zijn om deze tactiek toe te passen.
"Jouw relatie met degene die je bij het gesprek betrekt, bepaalt de diepte ervan. Is het een naaste collega of iemand die je pas kent? Met een relatieve onbekende heb je het waarschijnlijk alleen over koetjes en kalfjes."
Iemand die je goed kent, voelt waarschijnlijk beter aan dat jij in een ongemakkelijke situatie bent beland en helpt de Titanic weg te sturen van de opdoemende ijsberg.
3. Van Sylvana naar 2 Unlimited
Voor deze techniek moet je een geoefende gespreksonderwerp-vermijder zijn. Met subtiele opmerkingen als 'wat je zegt doet me denken aan' en 'trouwens' stuur je zachtjes het gesprek een andere kant op.
'Sylvana? Dat doet me denken aan die muziekzender van vroeger waar ze voor werkte? Hoe heette die ook alweer? Uit de jaren negentig toch? Heb je gehoord dat 2 Unlimited weer bij elkaar is?' En kijk aan: crisis vermeden.
Ontwijkgedrag kan ook wat over jou zeggen
Zo eenvoudig is het dus om een ongemakkelijk gesprek te sturen zonder dat de ander dat doorheeft of zich aangevallen voelt. Zorg wel dat je open blijft staan voor wat anderen je willen vertellen, waarschuwt Jackson. Kom niet over als een egoïstische psychopaat, dan wil niemand meer met je praten.
Sterfgevallen, ziektes, scheidingen of andere traumatische ervaringen die – plots – ter sprake komen in professionele of persoonlijke situaties moet je niet negeren of wegwuiven volgens de therapeut. Het zijn oprechte gedachtes en gevoelens die iemand uit. "In dit soort emotionele gevallen stel ik voor om gewoon te luisteren."
Vraag jezelf af waarom jij ongemakkelijk wordt van dit gespreksonderwerp. Is het omdat het niet past in de professionele situatie of omdat je zelf niet met deze emoties kunt omgaan. "Als je voortdurend probeert dit soort zaken in gesprekken te vermijden, kan dat een teken zijn van onderliggende psychologische problemen."
Daarmee wil Jackson niet zeggen dat je therapeut moet spelen, zeker niet in een professionele omgeving als een netwerkborrel. Als je echt niet wilt praten over een onderwerp, dan moet je dat gewoon duidelijk zeggen.
"Sommige mensen vinden het misschien beledigend, maar eerlijkheid is altijd het beste. Dat is beter dan je in allerlei bochten wringen om onder een bepaald gespreksonderwerp uit te komen."
Dit soort directheid moet Nederlanders aanspreken. Op de werkvloer, bij netwerkborrels en tijdens een ongemakkelijke pakjesavond.